Zer dira ORFF instrumentuak?
ORFF instrumentuak, Carl Orff kompositorearengatik deitzen dira, ezagutarazi zituenak hezkuntza musikalean.
Non erabiltzen dira?
ORFF instrumentuak gehienbat eskoletan erabiltzen dira, baina ere edozein kontserpatorioan umeak musikarekin jolasteko.
PLAKAK:
-XILOFONOA
Zurezko plaketaz osatuta dago, palisandroko materialarekin egindakoak. Plaka hauek haien dimentsioen arabera afinatzen dira eta zein den nota bakoitza piezen basean adierazita agertzen dira.Hiru mota daude: Sopranoa , Altua eta Bajua. Bi talde osatzen dute :Kromatikoak eta diatonikoak.
-METALOFONOA:
xilofonoaren antza du baina haren plakak, berriz, metalezkoak dira. Xilofonoaren soinua baino luzeagoa da plaken eraginez.
Xilofonoaren talde berberak existitzen dira; SOPRANOA, ALTUA eta BAJUA.
-KARRILLOIAK:
Plakezko istrumentu txikienak dira, metalezko plaka finekin sortuak. Bi mota ezberdin:
-SOPRANOA y KONTRALTUA.
IDIOFONOAK:
-KLABEAK:
Zilindro forma duten egurrezko bi makilak osatzen dute. Soinua sortzeko batak esku batean mantendu behar da bestearekin golpeatzeko.
-RESONANZIAKO TUBOA:
Zurezko bloke bat da, barrualdean perforazio bat daukana eta kanpoaldea akanalatua.
Soinua sortzeko zurezko mazo batekin golpeatu edo raspatu daiteke gainazala.
-TXINATAR KAXA:
Zurezko bloke bat da, alde batean, ranura bat duena.Soinua sortzeko baketa bat erabiltzen da, burua zerezkoa duena ere bai.(aldeko ranura, soinua anplifikatzeko balio du)
-MARAKAK:
Instrumentu honek mangu bat duen rezipiente batekin sortuta dago. Rezipiente horretan semilla edo beste objetu solido eta txiki sartzen dira, soinua eragiteko.
-KASTAÑUELAK:
Instrumentu honek zurezko bi pieza simetrikoekin osatua dago, haien gorputzen erdialdean barrualde bat dute eta zoka batekin elkartzen dira.
Instrumentu honen soinua entzuteko piezak haien artean jo behar ditugu.
-GÜIROA:
Normalean kalabaza batekin osatuta dagoen gorputz luzanga da. Bere alde batean barrualde batzuk ditu eta hauek zurezko barilla batekin raspatzerakoan soinua sortzen da.
-KROTALOAK:
Metalezko bi disko dira, beraien artean jotzerakoan soinua eragiten dutenak.
-TRIANGELUA:
Metalezko zilindro formako barilla batekin osatzen da, triangelu forma eginez eta alde batean hutsunea hutsiz. Soinua eragiteko beharrezkoa da kordoi batekin goiko bertizetik eustea eta metalezko barilla batekin instrumentuaren barrualdean jotzea.
-ZINBALOA EDO TXINTXAK:
Metalezko lamina bat da. Soinua sortzeko diskoak talka eginez edo baketa batekin emanez gero sortzn da soinua.Beste zinbalo mota, baterietan erabiltzen da. Hau pedal baten bitartez sortzen da soinua.
-KASKABELAK:
Borobil forma duten metalezko objetuak dira, alde batean zulo dutenak eta barrualdean material berdineko bola txikia.
-PARTZERIK GABEKO PANDERETA:
Zilindro forma duen instrumentu bat da, aldeetan zulo batzuk dituena metalezko platillo txiki batzuekin. Instrumentu honetan soinua sortzen da agitatzerakoan eta bere metalezko piezak mugitzerakoan.
-TINBALA:
Zilindro forma duen zurezko bastidore bat da instrumentu honek, azpiko aldea irekita duena. Partxea goiko aldean kokatzen da.
-PANDEROA:
Eskuko tanbor txiki bat da.Hau metalezko zilindro batekin dago osatua.
PANDERETA:
Zilindro forma duen bastidore baten bidez osatua dago, ia alturarik gabekoa. Instrumentu honek partxe tensatu bakar bat du bastidorearen gainean.
Zein da ORFF?
Carl Orff neoklasizismoko alemaniar konpositore bat izan zen,zeinek Munich-en jaio zen 1895 eta leku berberean hil egin zen 1982an. Honek Igor Stranvinski-ren korrientearekin jarraitu zuen eta umeentzako hezkuntza sistema bat asmatu zuen, Schulkwer izenekoa. Haren bizitza osoko lanik garrantzitsuena Carmina Burana izan zen.
ORFF INSTRUMENTUEN SAILKAPENA
Zenbat talde egiten dira?
2 taldetan banatzen dira : idiofonoak eta membrafonoak, hauek sailkatzeko hurrengo galdera ikusi behar da.
Nola sailkatzen dira instrumentu hauek?
* IDIOFONOAK:
-altuera zehatzakoak: carrilloiak,metalofonoak eta xilofonoak
-altuera zehazgabeak:
*EGURREZKOAK:klabeak,erresonantzia hodia, txinatar kaxak,marakak,kastañuelak,güiroak.
* METALEZKOAK: krotaloak edo chinchineak, triangeluak, zinbaloak, kaskabeleak, pandereta partxe gabe.
*MEMBRAFONOAK:
-altuera zehazgabeak:timbalak.
-altura zehazgabeak:panderoa,pandereta.
*EGURREZKOAK:klabeak,txinatar kaxa,kastañuelak,marakak,güiroa .
*METALEZKOA:platua, triangelua,sonajak,krotaloak,kaskabelak.
*PARTXEA:timbala,parderoa,pandereta,bongoak.
Zein irizpide kontutan izaten dira talde hauek egiteko?
Instrumento hauek sailkatzeko iruzpideak hurrengo hauek dira:
-Altuera
-Materiala
Altuerari dagokionez bi mota bereizi ditzakegu:altura zehatza eragiten duten instrumentuak alde batetik, eta bestetik altura zehazgabea eragiten dutenak.
Materialari dagokionez material solidoekin sortutakoak alde batetik eta bestetik partxekin sortutako instrumentuak bereizi ditzakegu.
TALDE BAKOITZEKO INSTRUMENTUAK
Zein instrumentu jartzen dira talde bakoitzean.
Idiofonoan: karilloneak, metalofonoak, xilofonoak, klaveak, erresonantzia tuboak, txinatar kaxak, marakak, kastañuelak, güiroak, krotalosak, chinchinesak, triangeluak, cimbaloak, kaskabelak, panderetak.
Menfrafonoak: timbalak , panderoak y panderetak( platilloekin).
Zein ezaugarri dituzte familia bakoitzeko instrumentuak
Idiofonoak : * altuera zehatza
* altuera zahazgabea:
-egurrezkoa
-metalezkoa
Membramofonoak: *altuera zehatza
*altuera zehazgabea
Nola sorteen da soinua instrumentu hauetan
MEMBRAFONOAK:
- Xilofonoa: Bi egurrenko batetekin soinua sortzen da eta erresonantzia kaxak, hau ere egurrezkoa, eragindako soinua amplifikatzen du.
-Metalofonoa: Metalezko plakak soinua sortzen du denbora luzeago batean,xilofonoarekin alderatzen.
-Karrioila: Egurrezko edota gomarekin egindako batetekin soinua sortzen da eta luzeera desberdinetako metalezko plaken bidez eskala musikalen afinazioa lortzen da.
IDIOFONOAK:
-Klabeak: Egurrezko bi makilak bata mestearekin jotzen sortzen da soinua.
- Erresonantzia tuboa: Makil batekin bere gainazala arrazkatzen da
- Kaja txinatarra: Egurrezko kaja batek lateralean duen linea bat soinua anplifikatzen du, goiko aldea egurra duen baketa batekin.
- Marakak: Barruan dituzten haziak paretekin elkar jotzen dutenean soinua sortzen da.
- Kastanuelak: Egurrezko bi pieza bredinak, barrutik huts daudelarik baita soka batekin lotuta elkar jokatzean sortzen dute soinua.
-Güiro: Erresonantzia kaxan bezala makil batekin bere gainazala arrasakatzen da.
- Krotaloak: Egurrezko bi platilloekin elkar talka egiten sortzen da perkusiozko soinua.
-Triangelua: Metalezko triangelu eta makil bat osatzen du instrumentu bat eta soinua sortzen da goian duen kordoiarekin etatriangeluaren barrualdean makilarekin jotzen.
-Cinbaloa edo platilloak: Metalezko lamina bat osatzen du instrumentu hau, eta soinua bi honetatik elkar jokatzen sortzen da.
-Cascabeles: Esfera mtalikoak dira non barrruan duen metalezlko beste esfera txiki bat sortzen du soinua.
-Pandereta partzerik gabe edo sonaja:Egurrezko cilindro baten ingiruak metalezko platilloak daude, eta instrumentuhau mugitzean soinua sortzen da.
NIRE BIDEOA:
